कामाख्या

अपवादप्रसङ्गादाह ननु दधतीत्यादाविति। द्विर्वचनानपेक्षान्तादेशस्य शीघ्रोपस्थितिकत्वेनान्तरङ्गत्वम्। द्वित्वसापेक्षाभ्यस्तसंज्ञापेक्षादादेशस्य विलम्बोपस्थितिकत्वेन बहिरङ्गत्वमिति। न च जक्षतीत्यादावनैमित्तिकत्वेन सर्वापेक्षया पूर्वमेव 'जक्षित्यादय' इति अभ्यस्तत्वे समकालमेव अन्तादेशादादेशयोः प्राप्तौ निरवकाशत्वेनान्तादेशं बाधित्वाऽदेशस्य चारितार्थ्येन कथं वैयर्थ्यमिति वाच्यम्। आयन्नादिषूपदेशिवद्वचनमिति वार्तिकबलेनात्रापि पूर्वमेवान्तादेशप्रवृत्तेः। न च अदादेशेऽपि उपदेशिवद्वचनसत्वान्नोक्तदोष इति वाच्यम्। आयन्नादिषूपदेशिवद्वचनं स्वरसिद्ध्यर्थमिति वार्तिके स्वरसिद्धिप्रयोजनोपन्यासेन अभ्यस्तविषये अभ्यस्तानामादिरित्याद्युदात्तप्रवृत्त्या प्रयोजनाभावेन वार्तिकाप्रवृत्तेः। अन्यथाविकल्पापत्तिरिति।

अयं भावः असति बाधके उद्देश्यतावच्छेदकावछेदेन विधेयान्वय इति सिद्धान्तात्। अपवादशास्त्रीयोद्देश्यतावच्छेदकावच्छिन्नातिरिक्तत्वेन उत्सर्गशास्त्रीयोद्देश्यतावच्छेदकावच्छिन्ने संकोचाभावे अपवादोत्सर्गयोरुभयत्रापि उद्देश्यतावच्छेदकत्वस्य विधेये नियमतो भानेन विकल्पापत्तिरिति॥६३॥