कामाख्या

अपवादस्य बलवत्वेन तत्प्रसंगादन्यस्यापि बलवत्वनिरूपणार्थमाक्षिपति नन्विति।सन्देहःस्यादिति। न च 'ङमो ह्रस्वादि'त्यादौ पञ्चमीसप्तमीश्रुत्या 'तस्मिन्निति' परिभाषाद्वयोपस्थितावपि अजव्यवहितपूर्वत्वविशिष्टो ह्रस्वाव्यवहितोत्तरत्वविशिष्टो यो ङम् तदन्तं यत्पदं तदव्यवहितोत्तरत्वविशिष्टो यः कश्चनोदासीनस्तस्य ङमुडिति सूत्रार्थः संपत्स्यत इति कथं सन्देह इति वाच्यम्। परिभाषाद्वयेऽपि अव्यवहितत्वं पूर्वत्वं षष्ठ्यंशः अव्यवहितत्वमुत्तरत्वं षष्ठ्यांशश्चेति । अंशत्रयस्य सत्वेन तेषु यः अंशो यत्रसिद्धो बाधितो वा तत्र तदंशविकलाया एवानयोरुपस्थितिः। एवं च यदि 'तस्मिन्निति' परिभाषा अंशत्रयवती पूर्वमुपतिष्ठेत् तदा षष्ठ्यंशविकला 'तस्मादि'ति उपतिष्ठते। ततश्च ङमव्यवहितोत्तरत्वविशिष्टो योऽच् तदव्यवहितपूर्वत्वविशिष्टस्य ङमुडित्यर्थे ङमो ङमुट् प्राप्तः।अथ च पूर्वमेव 'तस्मादिति' परिभाषा अंशत्रयवती उपस्थिता तदा षष्ठ्यंशविकला 'तस्मिन्निति' परिभाषोपतिष्ठेत। ततश्चाजव्यवहितपूर्वो यो ङम् तदव्यवहितोत्तरस्य ङमुडित्यर्थेऽचो ङमुट् प्राप्त इति सन्देहस्य दुर्वारत्वात्। बलीयानिति। यत्रोभयनिर्देशस्य सावकाशत्वं निरवकाशत्वं वा तत्र 'तस्मादिति' परिभाषा परत्वादंशत्रयवत्युपतिष्ठते। यत्र च पञ्चमीनिर्देशः सावकाशः सप्तमीनिर्देशश्च निरवकाशस्तत्र 'तस्मिन्निति' परिभाषांशत्रयविशिष्टा तस्मादिति च षष्ठ्यंशविकलोपतिष्ठते। तत्फलितेयमिति भावः। 'डः सि धुडि'त्याद्युदाहरणानीति मूलातोऽवसेयः॥७१॥

॥इति बाधबीजनामकं द्वितीयं प्रकरणम्॥